Kết quả triển khai kế hoạch trồng rừng gỗ lớn đạt thấp

Ngày 03.01.2019, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 14/QĐ-UBND phê duyệt Kế hoạch hỗ trợ trồng rừng gỗ lớn theo Quyết định số 38/2016/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, giai đoạn 2019 - 2020, với tổng diện tích là 10.000 ha, trên địa bàn 12 huyện. Mục tiêu đề ra là tạo vùng nguyên liệu gỗ lớn phục vụ chế biến sâu; nâng cao hiệu quả kinh tế và môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học, thúc đẩy cấp chứng chỉ rừng trồng sản xuất nâng cao giá trị gia tăng ngành lâm nghiệp, đưa tăng trưởng rừng của Quảng Nam đạt trên 20 m³/ha, doanh thu kinh doanh rừng lên mức khoảng từ 20 – 25 triệu đồng/ha/năm. Kèm theo đó là một số cơ chế hỗ trợ cho việc triển khai trồng rừng gỗ lớn như: Mức hỗ trợ đối với các xã trong khu vực biên giới là 10 triệu đồng/ha, các xã ngoài khu vực biên giới 8 triệu đồng/ha. Ngoài ra, hỗ trợ chi phí cho công tác khuyến lâm 500.000 đồng/ha/4 năm (1 năm trồng và 3 năm chăm sóc); Hỗ trợ một lần chi phí khảo sát, thiết kế, ký kết hợp đồng trồng rừng: 300.000 đồng/ha; Hỗ trợ lập, thẩm định dự án trồng rừng sản xuất 100.000 đồng/ha; Hỗ trợ hoàn công và số hóa bản đồ 50.000 đồng/ha; Hỗ trợ chi phí quản lý nghiệm thu 10% tổng mức đầu tư. Đối với mức hỗ trợ một lần cấp chứng chỉ rừng là 70% chi phí, tối đa không quá 300.000 đồng/ha với quy mô tối thiểu 100 ha trở lên (cho rừng tự nhiên, rừng trồng). Hỗ trợ tối đa 5 tỷ đồng/1 cơ sở sản xuất giống nuôi cấy mô xây dựng mới...

Những cánh rừng trồng hiện nay chủ yếu là các rừng keo

Việc ban hành các chính sách khuyến khích như vậy là hết sức cần thiết, bởi vì ngoài hiệu quả kinh tế, trồng rừng gỗ lớn còn đem lại nhiều lợi ích về bảo vệ môi trường, tạo đa dạng sinh học, chống biến đổi khí hậu... Đáng tiếc, kết quả thực hiện kế hoạch trồng rừng gỗ lớn lại rất thấp so với kế hoạch đề ra.

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn, năm 2019 diện tích trồng rừng gỗ lớn từ nguồn ngân sách tỉnh thực hiện hơn 345 ha, chỉ bằng 29,4% so với kế hoạch năm (mới có 75 hộ tham gia), giải ngân khoảng 2,3 tỉ đồng và có 3/6 huyện không thực hiện kế hoạch. Đối với nguồn ngân sách từ trung ương, diện tích thực hiện gần 423 ha (chỉ đạt 24,8% kế hoạch), có 122 hộ tham gia, giải ngân khoảng 681 triệu đồng và có 6/10 huyện không thực hiện kế hoạch.

Năm 2020, tỉnh đã phân bổ hơn 7,5 tỉ đồng cho công tác trồng rừng gỗ lớn theo Quyết định 14 với tổng diện tích trồng là gần 1.783 ha. Tuy nhiên, đến thời điểm 31.8.2020, Sở NN&PTNT mới có văn bản chỉ đạo các địa phương, đơn vị và công tác triển khai thực hiện mới chỉ dừng ở việc xây dựng, phê duyệt hồ sơ thiết kế dự toán trồng rừng, làm việc với các cơ sở sản xuất, kinh doanh giống cây trồng lâm nghiệp để hợp đồng mua cây giống phục vụ trồng rừng 2020. Từ thực tế đó có thể dự báo kết quả trồng rừng gỗ lớn năm 2020 sẽ không khả quan hơn năm 2019 là bao.

Nguyên nhân chủ yếu của việc trồng rừng gỗ lớn chưa đạt kế hoạch là do quan niệm sản xuất của người dân hiện nay vẫn ưa chuộng trồng cây keo vì có chu kỳ sinh trưởng ngắn, ít tốn công chăm sóc, nhanh thu hoạch đem lại lợi nhuận. Trong khi đó trồng rừng gỗ lớn đòi hỏi kỹ thuật chăm sóc cao hơn, thời gian sinh trưởng của cây dài nên có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bất lợi của thiên tai, thị trường và quan trọng nhất là người dân không có nguồn thu để trang trải nhu cầu cuộc sống nên chưa muốn chuyển đổi rừng trồng.

Bên cạnh đó, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân tại các huyện miền núi còn nhiều bất cập, các thủ tục thanh toán, hỗ trợ từ việc mua cây giống, đến nghiệm thu diện tích trồng rừng còn rườm rà cũng khiến họ ngần ngại, không hăng hái tham gia.