Trang chủ > Diễn đàn của đại biểu
Phát huy vai trò, hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 02 cấp
Ngày đăng:
7:34 | 08/05/2025
Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) là một trong số nhiều dự án luật liên quan tổ chức bộ máy được trình Quốc hội khóa XV xem xét, quyết định tại kỳ họp thứ 9 đang diễn ra
Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) là một trong số nhiều dự án luật liên quan tổ chức bộ máy được trình Quốc hội khóa XV xem xét, quyết định tại kỳ họp thứ 9 đang diễn ra. Trước đó, Luật Tổ chức chính quyền địa phương đã được Quốc hội sửa đổi cơ bản, thông qua tại kỳ họp bất thường tháng 2/2025 và có hiệu lực từ ngày 01/3/2025. Tuy nhiên, để kịp thời thể chế hóa các chủ trương, định hướng mới về đổi mới mô hình tổ chức chính quyền địa phương theo hướng không tổ chức ĐVHC cấp huyện, thực hiện mô hình địa phương 02 cấp, sắp xếp các ĐVHC cấp tỉnh, cấp xã thì việc tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi toàn diện các quy định về chính quyền địa phương là cần thiết. Đáng chú ý, dự án Luật đề cập nhiều quy định mới về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn HĐND, UBND, Chủ tịch UBND theo định hướng tăng cường phân cấp, ủy quyền, phát huy vai trò, hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 02 cấp.
Cơ chế tăng cường vai trò, trách nhiệm chính quyền địa phương cấp tỉnh
Tại Điều 11 dự thảo Luật quy định về “Phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương” về cơ bản kế thừa các quy định hiện hành, bỏ cụm từ “cấp huyện”. Ngoài ra, khoản 4 Điều 11 được bổ sung nội dung “Trường hợp cần thiết, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trực tiếp chỉ đạo, điều hành việc giải quyết những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc Ủy ban nhân dân cấp mình, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã”. Theo lý giải, việc bổ sung nội dung này để bảo đảm việc triển khai công việc ở địa phương được thông suốt, không bị gián đoán công việc, không ảnh hưởng đến việc cung cấp dịch vụ công cho người dân, doanh nghiệp.
Theo quan điểm cá nhân đề xuất này là rất phù hợp bởi trong bối cảnh thay đổi từ mô hình CQĐP 03 cấp sang 02 cấp, không tổ chức cấp huyện, cùng với việc sắp xếp, mở rộng quy mô ĐVHC cấp xã khiến cho khối lượng công việc của chính quyền địa phương cấp xã sẽ tăng lên rất nhiều. Đây là thay đổi rất lớn, trong khi năng lực của bộ máy chính quyền địa phương cấp xã chưa thực sự đồng đều và cần có thời gian để được kiện toàn, nâng cao trình độ nên cần có cơ chế để tăng cường vai trò, trách nhiệm của chính quyền địa phương cấp tỉnh. Tuy nhiên, nội dung quy định “trong trường hợp cần thiết” cần rõ ràng, chặt chẽ hơn để thể hiện trách nhiệm của cấp tỉnh, cấp xã trong thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, tránh tình trạng “đùn đẩy”, “né tránh”.
Điều chỉnh, bổ sung thẩm quyền HĐND, UBND
Tại Điều 16 quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của UBND tỉnh được điều chỉnh theo hướng UBND tỉnh có thẩm quyền “Quyết định cụ thể đối với một số chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi ngân sách do Hội đồng nhân dân cùng cấp giao; quyết định phân bổ, giao dự toán các khoản dự toán chi của ngân sách địa phương đã được Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định chưa phân bổ chi tiết; quyết định điều chỉnh dự toán ngân sách địa phương theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước”.
Đối với Thường trực HĐND (Điều 31), so với Luật hiện hành, dự thảo Luật bổ sung quy định “Trong thời gian HĐND không họp, Thường trực HĐND được quyết định chế độ chi ngân sách đối với một số nhiệm vụ chi an sinh xã hội, các chế độ, chính sách để thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn hoặc thực hiện nhiệm vụ cấp bách theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, phù hợp với tình hình thực tế và khả năng cân đối của ngân sách địa phương” (điểm c khoản 13 Điều 31).
Trở lại với khoản 1 Điều 6 “Ủy ban nhân dân do Hội đồng nhân dân cùng cấp bầu ra, là cơ quan chấp hành của Hội đồng nhân dân, cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, tổ chức thi hành Hiến pháp, pháp luật và nghị quyết của Hội đồng nhân dân ở địa phương” và khoản 2 Điều 29 “Thường trực Hội đồng nhân dân là cơ quan thường trực của Hội đồng nhân dân, thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Luật này, các nhiệm vụ được Hội đồng nhân dân giao và quy định khác của pháp luật có liên quan” thì các đề xuất liên quan bổ sung thẩm quyền UBND “Quyết định cụ thể đối với một số chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi ngân sách do Hội đồng nhân dân cùng cấp giao” và Thường trực HĐND “quyết định chế độ chi ngân sách đối với một số nhiệm vụ chi an sinh xã hội, các chế độ, chính sách để thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn hoặc thực hiện nhiệm vụ cấp bách” như đã nêu trên là phù hợp nhằm phát huy vai trò, trách nhiệm của UBND, Thường trực HĐND, đảm bảo yêu cầu quản lý, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, phù hợp với tình hình thực tiễn.
Các quy định về tổ chức bộ máy
Đối với chính quyền địa phương cấp tỉnh, dự thảo Luật đề nghị cơ bản giữ như quy định hiện hành, chỉ tăng thích hợp số lượng đại biểu HĐND cấp tỉnh để phù hợp với việc sáp nhập các ĐVHC cấp tỉnh. Theo đó số lượng đại biểu HĐND tỉnh được bầu tăng tối đa từ 75 lên 90 đại biểu; số lượng đại biểu HĐND thành phố được bầu tăng tối đa từ 85 lên 90 đại biểu; HĐND thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh được bầu 125 đại biểu (bằng số quy định tại Luật Thủ đô áp dụng cho thành phố Hà Nội). Đồng thời bổ sung quy định Ủy viên của Ban của HĐND cấp tỉnh có thể là đại biểu hoạt động chuyên trách do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định để kế thừa quy định tại các Nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị phù hợp với quy mô của ĐVHC cấp tỉnh sau khi sáp nhập và yêu cầu đẩy mạnh phân quyền, phân cấp từ trung ương cho chính quyền địa phương cấp tỉnh.
Đối với chính quyền địa phương cấp xã, dự thảo Luật quy định HĐND cấp xã có 02 Ban là Ban Pháp chế và Ban Kinh tế - Xã hội; quy định số lượng đại biểu HĐND cấp xã tối thiểu là 15 đại biểu và tối đa là 35 đại biểu. UBND cấp xã tổ chức các cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác hoặc bố trí các chức danh công chức chuyên môn để tham mưu, giúp UBND cấp xã quản lý ngành, lĩnh vực ở địa bàn cấp xã, bảo đảm phù hợp với quy mô ĐVHC, mô hình tổ chức, nhiệm vụ, quyền của chính quyền địa phương cấp xã mới.
Theo định hướng của cấp có thẩm quyền về khung biên chế cấp xã (khoảng 60 biên chế/xã) thì việc thiết kế các quy định về cơ cấu tổ chức đối với cấp xã như dự thảo là cần thiết. Căn cứ các tiêu chí về quy mô dân số, diện tích tự nhiên, điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và các yếu tố đặc thù của từng loại đơn vị hành chính ở nông thôn, đô thị, hải đảo, miền núi Chính phủ sẽ có quy định phù hợp để đảm bảo hiệu quả hoạt động của cấp xã.
Ngoài ra, dự thảo Luật cũng đề cập quy định mới về miễn nhiệm. Cụ thể, trường hợp người được HĐND bầu được cơ quan có thẩm quyền quyết định cho nghỉ hưu theo quy định hoặc từ trần thì không phải thực hiện thủ tục miễn nhiệm tại HĐND nhằm giảm thủ tục miễn nhiệm mang tính hình thức, bảo đảm phù hợp với thực tiễn. Đồng thời theo Điều 41 dự thảo Luật, HĐND không thực hiện thủ tục miễn nhiệm, bãi nhiệm đối với các trường hợp điều động, cách chức Chủ tịch UBND, Phó Chủ tịch UBND.
Tác giả:
Thành Nhân
BÀI LIÊN QUAN:
Dự thảo quy định chính sách hỗ trợ đối với người hoạt động không chuyên trách ( Ngày đăng: 16:32 | 30/05 )Kịp thời ban hành chính sách hỗ trợ khi thực hiện chủ trương kết thúc sử dụng người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã là nội dung được các địa phương, đại biểu Quốc hội kiến nghị trong thời gian qua, kể từ sau khi có chủ trương, kết luận của Trung ương. Sau thời gian tổng hợp đề xuất từ các địa phương, mới đây Bộ Nội vụ đã có dự thảo Tờ trình và dự thảo Nghị định quy định về chính sách tinh giản biên chế (thay thế Nghị định 29/2023/NĐ-CP). Trong các dự thảo này, cơ quan soạn thảo đã đề xuất chính sách cụ thể đối với đối tượng người hoạt động không chuyên trách (NHĐKCT) ở cấp xã và ở thôn, tổ dân phố.
Quy định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền cấp xã ( Ngày đăng: 16:26 | 12/05 )Theo chương trình nghị sự, kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV sẽ thảo luận và thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). Đây là vấn đề quan trọng, thu hút sự quan tâm của cử tri cả nước về cơ cấu tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương hai cấp
Quảng Nam sau 03 năm thực thi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 ( Ngày đăng: 8:41 | 31/03 )Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 được Quốc hội khóa XIV thông qua ngày 17.11.2020 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01.01.2022. Tại Quảng Nam, sau 03 năm triển khai thi hành Luật Bảo vệ môi trường và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, công tác bảo vệ môi trường (BVMT) đã đạt những kết quả tích cực