A+ | A | A-

Góp ý dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013: Giữ quy định về chất vấn Chánh án TAND, Viện trưởng Viện KSND

Ngày đăng: 14:26 | 09/05/2025

Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013 đã công bố dự thảo Nghị quyết của Quốc hội và ban hành Kế hoạch 05/KH-UBDTSĐBSHP ngày 05/5/2025 tổ chức lấy ý kiến Nhân dân, các ngành, các cấp về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 (sau đây gọi là dự thảo Nghị quyết).

Công tác nghiên cứu, triển khai của các cơ quan, đơn vị liên quan từ sau khi cấp thẩm quyền có kết luận về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013 để tạo cơ sở pháp lý tổ chức lại chính quyền địa phương từ 03 cấp thành 02 cấp đã được triển khai rất tích cực theo đúng tinh thần chỉ đạo. Phạm vi sửa đổi, bổ sung tập trung vào 08 điều trong tổng số 120 điều của Hiến pháp năm 2013 liên quan đến các quy định về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và các quy định về đơn vị hành chính, tổ chức chính quyền địa phương là phù hợp, cần thiết. Qua nghiên cứu hồ sơ kèm theo, đối chiếu các quy định hiện hành, xin đề xuất một số nội dung sau.

Thứ nhất, về xác định các đơn vị hành chính. Điều 110 Hiến pháp 2013 hiện hành quy định về đơn vị hành chính có 02 khoản được đề xuất sửa đổi, bổ sung thành 03 khoản; trong đó quy định về “đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt do Quốc hội thành lập” được tách thành khoản riêng (khoản 2 Điều 110 dự thảo) thay vì nằm trong khoản 1 Điều 110 hiện hành. Và tại khoản 1 Điều 110 được dự thảo sửa đổi thành “1. Các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam gồm tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương” nghĩa là không liệt kê các loại đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

Tuy nhiên việc tách khoản 1 Điều 110 hiện hành thành 02 khoản (khoản 1, 2) có dẫn đến cách hiểu quy định ở khoản 2 “2. Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội thành lập.” là đơn vị hành chính ngang với tỉnh không? Trong khi theo chủ trương, định hướng của cấp thẩm quyền thì đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được tổ chức thành 02 cấp gồm có: tỉnh, thành phố (gọi chung là cấp tỉnh); xã, phường, đặc khu (gọi chung là cấp xã).

Thứ hai, về quyền chất vấn của đại biểu HĐND (khoản 8 Điều 1 dự thảo Nghị quyết sửa đổi khoản 2 Điều 115) đang được dự thảo theo hướng không quy định Chánh án Toà án nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân thuộc phạm vi đối tượng trả lời chất vấn của đại biểu Hội đồng nhân dân với lý do khi kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện sẽ không tổ chức Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện mà thay thế bằng các Tòa án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân khu vực không gắn với một đơn vị hành chính cụ thể nên sẽ không có Hội đồng nhân dân ngang cấp để thực hiện quyền chất vấn. Tuy nhiên, khoản 2 Điều 115 là quy định chung với đại biểu HĐND các cấp. Như hiện nay, đối với cấp xã không có TAND, Viện KSND thì đại biểu HĐND cấp xã không chất vấn, còn cấp tỉnh, cấp huyện thì vẫn thực hiện thẩm quyền được hiến định.
Do vậy, việc giữ nguyên quy định hiện hành của khoản 2 Điều 115 khi không tổ chức cấp huyện thiết nghĩ vẫn phù hợp. Và như vậy quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với Chánh án Toà án nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân vẫn tiếp tục được khẳng định. Điều này cũng hoàn toàn thống nhất, đồng bộ với khoản 1 Điều 80 Hiến pháp 2013 quy định về chất vấn của đại biểu Quốc hội đối với Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng Viện KSND tối cao.

Thứ ba, về thẩm quyền chỉ định các chức danh cấp xã. Việc thiết kế quy định tại khoản 3 Điều 2 dự thảo Nghị quyết về việc chỉ định các chức danh lãnh đạo Đoàn ĐBQH cấp tỉnh; các chức danh lãnh đạo của HĐND, UBND cấp tỉnh, cấp xã để thể chế hóa Kết luận số 150-KL/TW ngày 14/4/2025 của Bộ Chính trị hướng dẫn xây dựng phương án nhân sự cấp ủy cấp tỉnh thuộc diện hợp nhất, sáp nhập và cấp xã thành lập mới khi các đơn vị hành chính sau sắp xếp chỉ còn thời gian ngắn đến kỳ bầu cử nhiệm kỳ 2026 - 2031 là cần thiết và phù hợp. Tuy nhiên quy định Thường trực HĐND cấp tỉnh chỉ định Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND của đơn vị hành chính cấp xã hình thành sau sắp xếp cần được nghiên cứu điều chỉnh phù hợp hơn. Bởi lẽ theo quy định hiện hành và dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) cũng đề cập nguyên tắc quản lý hành chính và thẩm quyền Chủ tịch UBND cấp tỉnh phê chuẩn kết quả bầu Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND cấp xã. Và cũng chính trong khoản 3 Điều 2 dự thảo Nghị quyết đã quy định “Thủ tướng tướng Chính phủ chỉ định Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân của các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hình thành sau sắp xếp.”.

Tác giả: Thanh Thanh

[ Trở về | In bài viết | Về đầu trang ]

BÀI LIÊN QUAN:

Dự thảo quy định chính sách hỗ trợ đối với người hoạt động không chuyên trách ( Ngày đăng: 16:32 | 30/05 )

Kịp thời ban hành chính sách hỗ trợ khi thực hiện chủ trương kết thúc sử dụng người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã là nội dung được các địa phương, đại biểu Quốc hội kiến nghị trong thời gian qua, kể từ sau khi có chủ trương, kết luận của Trung ương. Sau thời gian tổng hợp đề xuất từ các địa phương, mới đây Bộ Nội vụ đã có dự thảo Tờ trình và dự thảo Nghị định quy định về chính sách tinh giản biên chế (thay thế Nghị định 29/2023/NĐ-CP). Trong các dự thảo này, cơ quan soạn thảo đã đề xuất chính sách cụ thể đối với đối tượng người hoạt động không chuyên trách (NHĐKCT) ở cấp xã và ở thôn, tổ dân phố.

Quy định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền cấp xã ( Ngày đăng: 16:26 | 12/05 )

Theo chương trình nghị sự, kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV sẽ thảo luận và thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). Đây là vấn đề quan trọng, thu hút sự quan tâm của cử tri cả nước về cơ cấu tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương hai cấp

Phát huy vai trò, hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 02 cấp ( Ngày đăng: 7:34 | 08/05 )

Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) là một trong số nhiều dự án luật liên quan tổ chức bộ máy được trình Quốc hội khóa XV xem xét, quyết định tại kỳ họp thứ 9 đang diễn ra

Quảng Nam sau 03 năm thực thi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 ( Ngày đăng: 8:41 | 31/03 )

Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 được Quốc hội khóa XIV thông qua ngày 17.11.2020 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01.01.2022. Tại Quảng Nam, sau 03 năm triển khai thi hành Luật Bảo vệ môi trường và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, công tác bảo vệ môi trường (BVMT) đã đạt những kết quả tích cực